Accepteren of opgeven (07-02)
We weten eigenlijk allemaal wel dat goed afscheid nemen van onze dierbaren belangrijk is… Want ieder afscheid kan de laatste zijn, omdat niemand weet of je elkaar weer zult zien. Dat geldt voor partners, ouders en kinderen, goede vrienden, vage kennissen. En toch staan we er doorgaans te weinig bij stil. Een vluchtig: ‘tot straks’ of ‘tot de volgende keer maar weer’ is meest gebruikelijk, nietwaar? Maar wat zeg je als je iemand groet ten afscheid, in de wetenschap dat iemand ziek is en niet meer beter kan worden? Ik merk dat veel mensen dit heel erg lastig vinden….
Compenserend positief
Het is mensen eigen om in hun reacties uit te gaan van hun eigen beleving. Tegelijkertijd geven heel veel mensen mij aan dat ze absoluut geen idee hebben hoe ze zelf zouden reageren als ze in mijn schoenen zouden staan. Dat maakt het heel lastig om een houding aan te nemen. Voor sommige mensen is dat zelfs zo lastig, dat ze liever helemaal niet reageren. Ik begrijp dat maar al te goed. Je wilt immers niet iets verkeerds zeggen? Maar je kunt het nu eenmaal niet altijd uit de weg gaan, simpelweg omdat ik nog rondloop en je in sommige situaties derhalve dus min of meer gedwongen bent om ‘iets’ te zeggen. Hou het dan dicht bij jezelf, maar toch neutraal. Wees niet compenserend positief door mij nog vele jaren toe te wensen… ik zal je antwoorden dat het niet gaat gebeuren en dat kan voor jou heel confronterend zijn.
Compenserend bemoedigend
Toen ik in 2011 ziek was en vol in de aanval mocht gaan tegen de kanker, liever doodziek werd van de chemo dan het risico lopen niet alle cellen dood te maken door dosering te verlagen, was ik strijdbaar. Ik nam de houding aan die men van mij kende, een vechter, niet rustend tot het hoogst haalbare was bereikt. Dat sprak tot de verbeelding van mensen en mensen vochten aan de zijlijn met mij mee. En omdat meeste kankerpatiënten strijdbaar zijn en tot het uiterste gaan om tijd te winnen, begrijp ik waar het vandaan komt. Maar als je bij het afscheid tegen me zegt: ‘vechten he?!’ dan zal ik je antwoorden dat dat voor mij geen zin heeft, dat ik juist moet accepteren en leren loslaten en dat kan voor jou heel confronterend zijn.
Accepterend warm
Maar wat moet je dán zeggen? Ik begrijp je dilemma. Het veiligst is om aan te sluiten bij mijn eigen houding… gegeven de omstandigheden gaat het goed met me. Dus wens me in de gegeven omstandigheden het allerbeste. Dat is altijd goed! Ik krijg heel veel kaarten waarin mensen mij toewensen dat ik al mijn plannen nog ten uitvoer kan brengen en dat ik me nog zo lang mogelijk goed mag voelen, om te kunnen genieten. Ik ben ze daar dankbaar voor, want dat hoop ik ook! Je sluit daarmee namelijk aan bij mijn houding, de acceptatie van het onafwendbare.
Datzelfde geldt feitelijk ook voor andere mensen met een ongeneeslijke aandoening. Wees eerlijk, oprecht, zeg dat je je niet kunt voorstellen hoe je zelf zou reageren, zeg eventueel dat je niet weet wat je ten afscheid zou moeten zeggen, of wens ze gewoon in hun situatie veel goede dagen en alles wat ze nodig hebben. Dan kun je eigenlijk nooit iets verkeerds zeggen.
Dunne scheidslijn tussen opgeven en accepteren
Toegegeven, de scheidslijn tussen accepteren en opgeven is heel dun. Voor sommige mensen kan het zo voelen alsof ik al heb opgegeven, omdat ik mijn situatie accepteer en kies voor kwaliteit van leven boven het ondergaan van chemo’s om mijn leven te rekken. Maar ikzelf zie het zeker niet als opgeven, want dat doe ik pas als mijn lichaam het begint op te geven. Mijn vechten is een lijdzame, meer emotionele. Een race tegen de klok waarbij ik zo lang mogelijk mezelf wil kunnen zijn en vanuit die kracht alles wil regelen. Ik moet straks rust kunnen vinden om dingen los te laten. Maar het is mijn verantwoordelijkheidsgevoel dat maakt dat ik dat pas zal kunnen nadat ik het gevoel heb dat alles onder controle is. Tsja en dat is een lastige voor een perfectionist.
Verjaardagen
Binnen ons gezin vinden bijna alle verjaardagen plaats tussen februari en april. Het is zeer goed mogelijk dat dit de laatste reeks is in de huidige situatie. Zaak dus om er iets bijzonders van te maken. Afgelopen weekend was de eerste verjaardag om te vieren. We deden dit als gezin. Geen visites dit keer, geen ‘verplichtingen’, maar een leuk en gezellig samenzijn met ons complete, inmiddels tot vijfkoppig uitgegroeide gezin. Het was heerlijk ongedwongen en gezellig. Het was goed.
Emotionele achtbaan
Doorgaans slaap ik goed, soms tot verrassing van mezelf en mensen om mij heen. Maar zo af en toe, zoals in de dagen voorafgaand aan die eerste verjaardag, vliegt het naderende afscheid mij even aan. Ik word dan al wakker met een bepaalde melancholie en die sfeer blijft dan soms de hele dag om mij heen hangen… kaartjes, lieve woorden, muziek op de radio wakkert dat dan soms allemaal aan. Zaterdag was zo’n dag. Al met een onbestemd gevoel wakker worden en dan je laatste wedstrijd in de Nationale Competitie spelen…. Afscheid nemen van je teamgenoten… omdat het nu eenmaal onvermijdelijk is en ik het dan liever op mijn tijd en wijze doe. ’s Avonds koorrepetitie waar we na afloop mijn plan en de mogelijkheden bespraken om nog opnames te maken van het koor en mijn stem, met als doel dit te gebruiken in mijn afscheidsdienst en eventueel een CD te maken waarvan de opbrengst ten goede komt aan KWF. Juist omdat ik alles zoveel mogelijk wil afronden voor mijn reizen, draait deze dagen alles om afscheid, het accepteren dat ik op een dag moet opgeven… Wat ben ik dan blij met lieve mensen in mijn kring die mij een luisterend oor bieden, die er op dat moment gewoon voor me zijn; waar ik even zwak en kwetsbaar mag zijn, om vervolgens weer in kracht op te klimmen en de volgende dag en de dagen erop aan te kunnen.
Uitkijken naar veel fijne momenten
Ondertussen lopen de dagen in elkaar over en komt het eerste uitstapje steeds dichterbij. Ik heb inmiddels de eerste inentingen gehad, sta op het punt om onze visa voor Kenia aan te vragen en heb de week voorafgaand aan het eerste uitstapje naar Brugge toch al weer behoorlijk volgepland. Ook zijn de eerste concrete afspraken al gemaakt met mensen die mij in Katwijk komen opzoeken. In de gegeven omstandigheden voel ik mij een bevoorrecht mens om de dingen op mijn manier te mogen invullen… in de volle acceptatie dat ik uiteindelijk moet opgeven.
Dit artikel werd gepubliceerd op: 07-02-2018 12:27